-
1 властвовать
сов.(над кем-чем и без доп.)1) (иметь власть, управлять) хакимлек итү, хаким булу2) ( распоряжаться) идарә итү, баш булу -
2 стать во главе
( чего) баш булу, башлык (җитәкче) булу -
3 ворочать
-
4 туман в голове
баш томалану, баш тубал булу -
5 лечь костьми
баш кую, һәлак булу -
6 страдать
несов.1) (чем, от чего и без доп.) азаплану, җәфалану, интегү, азап (газап, җәфа) чигү2) (от чего и без доп.) (испытывать нравственные муки) газаплану, газап чигү; янустрадать от мысли, что —... дип яну,... дип газаплану
3) (за кого-что, из-за кого-чего) газаплану, җәфалану, интегү, газап (җәфа) чигү4) ( за кого-что) (сочувствовать) кайгырудан әрнү, өзелү, йөрәк өзелү; яну5) перен. ( чем) [кимчелекле, җитешсез, җитешмәгән, кире яклар, начар сыйфатлар] булу6) (от кого-чего) (испытывать затруднения, неудобства) зарар (зыян) күрү, зарар (зыян) килү, кысынкылык күрү, кыенлыклар күрү7) разг. аксау8) (по ком-чём, по кому-чему) (томиться, тосковать) сагыну, юксыну -
7 воздержаться
сов.( от чего)1) тыелу, тыелып калу, үз-үзен тыю, үз-үзен тотып калу; баш тарту2) ( уклониться) битараф калу, битараф булу, тавыш бирми калу -
8 под
I предлог; = подо1) с вин. п. (на вопрос "куда") астына, төбенә2) с вин. п. астына,...га3) с вин. п. (близко к чему-л. по времени) алдыннан,...га таба,...га каршы, якынпод вечер — кичкә таба, кичкырын
4) с вин. п. (при указ. на возраст) чамасы, тирәсе, якын5) с вин. п. (в сопровождении чего-л.) астында,...га кушылып6) с вин. п. ( наподобие)...га охшатып,...на туры китереп7) с вин. п. (при указ. на назначение предмета)...га дигән, салырга дигән; өчен8) с тв. п. астында, астыннан, төбендә9) с тв. п. астында,...ендә10) с тв. п. (при указ. места) янында, якынында, тирәсендә11) с тв. п. (в результате, вследствие) астында,...дан12) с тв. п. (при указ. на характерный признак)...лы13) с тв. п. ( при выделении из числа других предметов) астында, белән14) с тв. п. ( при разъяснении смысла)...дан, астында•- под залогэто ему не под силу — моңа аның көче җитмәс, моны ул булдыра алмый
- под расписку
- под честное слово
- спрятать под замок
- стричь под машинку
- хранить под замком II м -
9 подчиниться
сов.буйсыну, баш ию, карамагында булу -
10 примириться
сов.1) разг. (с кем-чем и без доп.) (помириться) килешү, татулашу2) ( с чем) килешү, ризалашу, риза булу; буйсыну, баш ию -
11 смириться
сов.; книжн.(с кем-чем, перед кем-чем)1) ( покориться) юашлану, буйсыну, баш ию, тыелу, басылу2) күнү, риза булу, килешү
См. также в других словарях:
баш — 1. Кеше һәм хайван гәүдәсенең авыз, иң әһәмиятле сизү органнары һәм зур ми урнашкан өлеше. Баш киеме башыгызны салыгыз. Баштагы чәч баш тарау. Баш мие, ми 2. Үсемлекләрнең югарыгы өлеше, өстәге оч ботаклары, шундагы чәчәклекләре яки җимешлекләре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чүпрәклек — күч. Җебегәнлек, булдыксызлык, чүпрәк баш булу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шарт — I. и. 1. Нин. б. эшнең булу булмавын тәэмин итә торган хәл, мөмкинлек 2. Яшәүнең, тормышның, тирәлекнең билгеле бер торышы, хәле тыныч шартларда 3. Рәсми килешү яки алдан сөйләшү буенча үтәлергә мәҗбүри дип куелган төп таләп ике ел укып кайтуны… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шаһлык — 1. Шаһ булу, шаһ титулы, вазифасы 2. күч. Баш, өстен булу хәле 3. Шаһ кулындагы территория, шаһ биләмәсе. ШАҺЛЫК СӨРҮ – 1) Шаһ булып тору 2) Ил белән идарә итү 3) Өстенлек итү, хуҗа булу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шаһәдәт — иск. Шаһитлык, гуаһлык, танык булу. ШАҺӘДӘТ БАРМАГЫ – Баш бармак янындагы бармак, имән бармак. ШАҺӘДӘТ БИРҮ – Шаһит булу, раслау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гизү — Чагыштырмача зур араны, урынны йөреп чыгу, төрле урыннарда булу. ИЛ ГИЗҮЧЕ – Сәяхәтче. ГИЗҮЧЕ БӨЕР – Үз урыныннан күчкән һәм әледән әле урынын алмаштырып тора торган бөер. ГИЗҮЧЕ НЕРВ – Йөрәктә, үпкәләрдә, бавырда, ашказанында һ. б. эчке… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
диңкү — ЗИҢКҮ диал. – Төрле борчулардан арып, фикерләү сәләте кимегән кебек булу (баш тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дүнү — 1. иск. Бер нәрсәдән икенче нәрсәгә, бер төрдән икенче төргә әверелү эчем янып дүнәр кара күмергә 2. Аумакайлык күрсәтү, икенче якка күчү кире якка дүнү. Фикердән, караштан һ. б. ш. баш тарту. Диннән ваз кичү, икенче дингә күчү тур. 3. диал.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ирмәк — I. иск. кит. Булу бер гаҗәеп баш ирер. II. ИРМӘК – и. диал. Кызык, юаныч уку белән ирмәк табам … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
итү — 1. Эшләү, берәр эш башкару, үтәү сүзен итми куймый 2. диал. Берәр нәрсә эшләмәкче булу күлмәк алыштырасы иткән. Берәр нәрсә эшләгән булып кылану сөйләшеп утыргандай итәләр болар 3. Табигый йомышны үтәү тышка чыкма, өйдә генә ит 4. Төрле сүз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кысу — 1. Нин. б. бер авырлык, көч белән басу, йогынты ясау. Тыгызлау 2. Куллар белән уратып алып тоту. Уч белән каты итеп тоту. 3. күч. Нәр. б. бик нык чикләү, авыр хәлгә кую 4. Кысан, тар булу (кием тур.) 5. Бик нык тарттырып бәйләү, буу 6. (Ишекне һ … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге